Reforma Modelu Biznesowego Wolnego Oprogramowania

[Energo Koder Atlant]

Dzień dobry!


autor:
 Jacek Marcin Jaworski
pseudonim:
 Energo Koder Atlant
utworzono:
 2023-01-17
wersja: 317 z dnia:
 2023-02-19
system:
 Linux Triskel

Wprowadzenie
   Po ponad 35 latach funkcjonowania FSF sytuacja Wolnego Oprogramowania nie napawa optymizmem. Na uczelniach o nim nic się nie mówi: ani o licencji, ani o ideologii (za to uczy się sztuczek za pomocą konsoli). W branżowych serwisach informacyjnych można przeczytać jedynie o nowościach dotyczących programu głównego Linuks oraz kompilatora GNU g++ - i to w sytuacji istnienia tysięcy projektów i setek dystrybucji Wolnego Oprogramowania!!! Po podejmowanych przez FSF projektach widać świetne pomysły na stworzenie nowych wolnych systemów i nowych wolnych programów zapewniających prywatność i bezpieczeństwo - widać też, że projekty FSF są głodzone z braku środków na ich rozwój.
   Po ponad 35 latach możemy powiedzieć, że nie udało się Ideologii Wolnego Oprogramowania zaistnieć społecznie nawet w środowisku szkolnym ani akademickim. Natomiast to co jest uderzające, to bezwstydne pasożytowanie na udostępnionym publicznie dorobku Ruchu Wolnego Oprogramowania. Pasożytowanie to polega na braku jakiegokolwiek aktu wdzięczności za wykonaną pracę ani za dostarczone rozwiązania: w firmach w jakich pracowałem nikt nawet nie wspomniał by dać choćby parę dolców FSF. Nic się w nich nie mówiło o Ideologii ani o licencji. Nikt nie mówi nawet dobrego słowa o tych co tworzą Wolne Oprogramowanie - a wręcz przeciwnie wygląda to tak, jak by ci co udostępniają kod byli frajerami! Dowodem potwierdzającym zorganizowane pasożytnictwo na Ruchu Wolnego Oprogramowania jest utrzymywanie go w izolacji od reszty społeczeństwa i kreowanie wszystkich programistów (nie tylko od W.O.) na "zidiociałych czarowników".
   Widać wyraźnie, że problem nie leży w Ideologii Wolnego Oprogramowania ani w umiejętnościach jego programistów - bo oni podejmują nawet najtrudniejsze wyzwania. Widać, że problem leży w modelu biznesowym, bo on powinien potwierdzać siłę Ideologii i torować drogę do jej promowania w kolejnych pokoleniach i do uzyskania wsparcia do dalszego działania od wszystkich zainteresowanych przedsiębiorstw.
Lista Skrótów
W.O.
Wolne Oprogramowanie
uż.
użytkownik
opr.
oprogramowanie
dok.
dokumentacja
proj.
projekt
prog.
program
prog. gł.
rdzeń, jądro, jajko (po ang.: kernel)
sys. op.
system operacyjny
ref. sys. op.
referencyjny system operacyjny
wer.
wersja
instr. uż.
instrukcją użytkownika

1 Obecny Model Biznesowy
   Obecny model biznesowy jest związany z licencją na której publikuje się W.O.: GPL i LGPL. Sprowadza się to do upubliczniania "za darmo" prog. i całych sys. op., jednak bez dokumentacji proj.
Takie postępowanie motywuje się chęcią redukcji barier w dostępie do opr. oraz zapewnienia możliwości jego dowolnego dostosowania do własnych potrzeb. Dodatkowo mówi się, że udostępnianie kodów źródłowych ma walor edukacyjny.

2 Powody Reformy Modelu Biznesowego
Eskalacja Kosztów
   W.O. już dawno stało się całą gałęzią gospodarki a nie tylko plikami źródłowymi publikowanymi przez zwolenników W.O. Nakładów finansowych wymaga:
    1. Integracja opr. w jeden, spójny i stabilny system operacyjny;
    2. Dystrybucja instalacyjnych obrazów systemu i pakietów;
    3. Wprowadzanie łatek bezpieczeństwa i nowych wer. programów.
    4. Dostawcy W.O. często prowadzą działalność marketingową, budują społeczność w okół dystrybucji oraz zapewniają darmowe poradnictwo.
To jest potężna eskalacja kosztów! Tego wszystkiego nie da się zrobić w garażu!
Konieczność Zarabiania Na Siebie
   Okazuje się, że podstawowym wskaźnikiem poziomu czyjejś moralności jest po prostu odp. na pyt. "Czy zarabiasz na siebie?" i "Czy nikogo nie krzywdzisz?".
Obecny Model Biznesowy Po Prostu Nie Działa
   Wiele (większość?) firm w branży oraz wielu ludzi korzysta z W.O. bez jakiegokolwiek wkładu własnego - nie wspierają go nawet moralnie.
To jest czyste pasożytnictwo. A pasożytnictwo jest jedynym źródłem zła na Ziemi i we Wszechświecie. Dobro wynika z wielu źródeł i można podążać przez życie wieloma dobrymi ścieżkami - natomiast zło wynika jedynie z pasożytnictwa i pasożytnictwo jest jedyną drogą zła1. Tolerowanie na sobie pasożytnictwa jest grzechem poświęcenia. Poświęcenie jest niemoralne2. Zaś poświęcenie twórców W.O. prowadzi do ich izolacji i wyzysku przez pasożyty.
Pasożyty finalnie zawsze dążą do izolacji ofiary (w celu wyłączności na żerowanie) a następnie do śmierci żywiciela!
Gdy się nad tym pasożytnictwem zastanawiam, to dochodzę do wniosku, że jedynie osoby uczące się i szkoły są poza tym procederem. Wynika to z tego, że osoby uczące nie mają jeszcze kompetencji by pracować, ale starają się je uzyskać. Natomiast szkoły te kompetencje dają (przynajmniej w teorii). Tak więc uczniowie i szkoły dążą do moralnego celu jakim jest podjęcie pracy przez absolwentów po skończeniu szkoły lub uczelni. Dlatego uczniom, szkołom, studentom i uczelniom należy się specjalne wsparcie. Jednak zepsucie społeczne (demoralizacja) jest tak daleko posunięta, że nawet w odniesieniu do osób uczących się i szkół trzeba wprowadzić formalną kontrolę ich podejścia do W.O. Gdy się tego zaniedba efekt ideologiczny będzie żaden!
Walor Edukacyjny To Fikcja
   Wynika ona z faktu braku dostępnej dok. proj. Ogromu kodów źródłowych - nawet w "prostych" programach konsolowych. Braku audytu proj. który by odp. na pyt. "Czy prog. jest prawidłowo zaprojektowany, zakodowany i udokumentowany?"
   W.O powinno być przede wszystkim projektowane pod kątem łatwości zrozumienia i czystości architektury, algorytmów i kodu. Wydajność sys. i prog. może być mniejsza gdy optymalizacja degenerowała by architekturę kodu.
   Można też promować poprawę jakości kodu programów organizując konkursy na najdoskonalszą wersję danego programu pod względem edukacyjnym.    Można by też uznać, że w skład systemu operacyjnego powinny wchodzić prog. kodowane w j. kompilowanych, a skrypty powinny być tworzone samodzielnie przez użytkowników.
Materiały Edukacyjne Są Bardzo Słabe
   Rzadko przetłumaczone, często stare i nie pełne, np. "Securing Debian Manual" ostatnia zmiana jest z 2017.04 czyli z przed niemal 6 lat3!!!.
Brak Dystrybucji FSF To Rodzaj Hipokryzji
   Ref. sys. op. jest najbardziej podstawową sprawą. Tym bardziej jest to niezrozumiałe, że FSF obecnie na swoich serwerach udostępnia w pełni wolne dystrybucje4.
Brak Możliwości Wykupienia Wsparcia
   Brak możliwości wykupienia wsparcia uż. Brak możliwości wykupienia wsparcia dla programisty zainteresowanym użyciem bibl., albo adaptacją lub rozwojem danego prog.
Postępująca Izolacja FSF
   Cytat z biuletynu "Fall 2022" str. 7: "W.O. podlega ciągłym atakom co jest ostrzeżeniem, które warto powtarzać."5. To wynika z tego, że pasożyt izoluje ofiarę, czyli W.O. To dlatego nawet nowości FSF nie są opisywane w formie artykułów. Np. o FSF słyszy się tylko w kontekście skandali w okół Pana Ryszarda oraz nowych wydań GNU gcc/g++ - a przecież podejmowanych problemów i proj. jest dużo więcej!

3 Rodzaje Dostarczanych Prog. i Usług
Rodzaje W.O.
   Poziomy opr. pod względem architektury:
    1. Prog. gł. i jego sterowniki;
    2. Demony: lokalne i sieciowe;
    3. Prog. nieuprzywilejowane: Polecenia konsoli i programy interaktywne.
Rodzaje Usług Świadczonych Przez Dostawcę W.O.:
    1. Dystrybucja obrazów instalacyjnych;
    2. Repozytoria pakietów;
    3. Aktualizacje;
    4. Wsparcie uż.;
    5. Wsparcie programisty;
    6. Proj. na indywidualne zamówienie.
Oczekiwania Wobec Dostawcy W.O.
    1. Regularny audyt kodu i działania wszystkich dostarczanych prog. wg. jasnych, sprawdzalnych i powtarzalnych kryteriów:
np. czytelność architektury, czytelność kodu, bezpieczeństwo, prywatność, wydajność, jakość inst. uż., jakość dok. proj., łatwość zrozumienia proj. i jego podatność na adaptację i rozszerzanie;
Łatwość zrozumienia proj. powinna mówić jakie wykształcenie i jakie doświadczenie jest zalecane w celu jego pełnego zrozumienia.
    2. Na podst. audytu: certyfikowanie wszystkich dostarczanych prog.;
    3. Załączanie certyfikatów do paczek wszystkich dostarczanych prog.;
    4. Publikowanie ref. sys. op. Nie powinien on mieć dziesiątek tyś. pakietów. Powinien zawierać minimalną konieczną ilość pakietów ale nie mniej6. Powinny być dostarczane po JEDNYM najlepszym prog. w danej kat. Aby stwierdzić który prog. jest najlepszy należy przeprowadzać audyty proj. oraz testy użyteczności.
Ref. Sys. Op. powinien mieć
    1. Komplet dokumentacji:
"Jakie były najważniejsze wydarzenia w historii ziemskiej komputeryzacji?",
"Jakie są najważniejsze koncepcje zastosowań współczesnych sys. komputerowych?",
"Jakie są najważniejsze elementy współczesnych sys. komputerowych?",
"Jakie są najważniejsze koncepcje sieci IP/TCP?",
"Jakie są najważniejsze el. sys. op.?",
"Jakie są najważniejsze zasady bezpieczeństwa i prywatności w zabawie i w pracy z komp.?",
"Jak dostosować swój sys. op.?",
"Jak zabezpieczyć własny sys. op.?".
    2. Komplet narzędzi do łatwego przetwarzania tekstów (zarówno w linii komend jak i w trybie graficznym);
    3. Komplet narzędzi do prac administracyjnych (w linii komend);
    4. Komplet klientów sieciowych (zarówno w linii komend jak i w trybie graficznym);
    5. Komplet narzędzi do tworzenia opr. (zarówno w linii komend jak i w trybie graficznym);
    6. Komplet narzędzi do przetwarzania najpopularniejszych plików multimedialnych (zarówno w linii komend jak i w trybie graficznym);
    7. Komplet narzędzi do pracy biurowej w domu i w małej firmie (jednak bez prog. księgowych i magazynowych);
    8. Komplet podst. demonów sieciowych (DNS, NFS, Samba, WWW, FTP, poczta el., Torrent, TOR).
    9. Możliwość instalacji opr. komercyjnego. Jednak nie może to być tak jak teraz z paczkami Snap i Flatpack gdzie deklarowany zakres dostępu (manifest) do systemu i do danych w katalogu uż. jest tajny i narzucony przez dostawcę - jest to nie dopuszczalne!!!
Prog. zewnętrznych dostawców muszą być podatne na pracę w piaskownicy takiej jak Ogniste Więzienie7, czyli pod pełną kontrolą uż. Dlatego obecnie na sys. rodz. Debian/Ubuntu w grę wchodzą tylko paczki deb i appimage.
    10. Aktualizacje, czyli dostarczanie poprawek błędów i łatek bezpieczeństwa przez czas wsparcia na zasadach komercyjnych:
        10.1. Aktualizacje muszą gwarantować niezmienność prog. i niezmienność API i ABI bibliotek. Zmiany mogą dotyczyć wyłącznie naprawy błędów i łatek bezpieczeństwa. Wynika to z faktu, że Ubuntu robi różne numery uż.: Nawet w wer. LTS wesoło aktualizuje do najnowszych wer. Jajko Linuksa, Ognistego Lista, Grzmocącego Ptaka. W repo sys. Kubuntu 20.04 latem 2022 (czyli ponad 2 lata od wydania) nawet zlinkowali ze wszystkimi prog. KDE bibliotekę KWallet! Co ciekawe jest ona linkowana a nie używana  - sam sprawdziłem w kodzie prog. Krusader.
        10.2. W Przypadku sys. op., jego sterowników i demonów aktualizacje powinny wychodzić przez min. 12 lat. Bo 10 lat to oczekiwany czas działania komp (tak uczono mnie w gdańskim Technikum Łączności w latach 1994-99);
        10.3. W Przypadku prog. nieuprzywilejowanych aktualizacje powinny wychodzić przez min. 5 lat. 5 lat to standardowy czas życia produktu w branży el. (tak jest np. w warszawskiej firmie Posnet produkującej kasy i drukarki fiskalne dla której pracowałem w latach 2019-22).
    11. Udostępnianie prog. podst. razem z kodem, inst. uż. i dok. proj. Na zasadzie gratisu;
    12. Udostępnianie prog. w wer. pełnej, razem z kodem, inst. uż. i dok. proj., na licencji komercyjnej i na  zasadach komercyjnych;
    13. Świadczenie wsparcia uż. na zasadach komercyjnych;
    14. Świadczenie wsparcia prog. na zasadach komercyjnych;
    15. Realizowanie proj. na indywidualne zamówienie na zasadach komercyjnych.

4 Grupy Uż. W.O.
    1. Uż. nieuczący się;
    2. Uż. uczący się;
    3. Uż. biznesowi;
    4. Szkoły;
    5. Budżetówka z wyjątkiem szkół.
5 Nowy Model Biznesowy
    1. Dostawca W.O. powinien być organizacją non-profit - tak by nie było możliwości jego upolitycznienia ani wyprowadzenia kapitału przez właściciela. Jednak nie oznacza to że dostawca powinien działać "po kosztach". Organizacja powinna mieć możliwość akumulacji kapitału w celach zapewnienia finansowania zespołów proj., w celu dalszej poprawy jakości w swoich proj., w celu rozszerzania działalności na nowe obszary oraz do celów promocyjnych, na zlecanie prac uczciwym i solidnym poddostawcom opr., rezerwy środków na wypadek kryzysu gosp., oraz do realizacji wszystkich pozostałych zadań i celów statutowych.
    2. Wszyscy uż. mają prawo do bezpłatnego pobrania plików z obrazami instalek z ref. sys. op. i do bezpłatnej instalacji.
    3. Wszyscy uż. mają prawo do bezpłatnego pobrania kodów źródłowych prog. podst. razem z inst. uż. oraz z dok. proj.
    4. Pozostałe usługi są płatne z wyjątkami dla osób uczących się i szkół.
    5. Odpłatność należy się za:
        5.1. Aktualizacje wszystkich pakietów z opr.;
        5.2. Pełne wer. (o ile takie są) demonów i prog. nieuprzywilejowanych. Odpłatność dotyczy każdego prog. z osobna.
Pełne wer. prog. muszą być udostępniane na komercyjnej licencji w celu ochrony prawnej. To samo dotyczy ich kodów źródłowych i dok. proj.
Ważne jest by uż. zawsze mógł wpływać na kod prog. w sposób bezpośredni, czyli samodzielnie lub chociaż w sposób pośredni, czyli przez płatne zlecenia.
Można przyjąć różnorodne warunki upubliczniania kodu źródłowego i dok. proj. pełnych wer. prog., np.: osiągnięcie określonego poziomu zysków ze sprzedaży, upłynięcie określonego czasu od premiery, zapłacenie określonej kwoty.
        5.3. Wsparcie uż.;
        5.4. Wsparcie programisty;
        5.5. Realizacji proj. na indywidualne zamówienie.
Ulgi
    1. Uż. nieuczący się: nie mają żadnych ulg;
    2. Uż uczący to tacy którzy zapiszą się na formalny semestralny kurs mają prawo do 6 mieś. ulgi
Warunek otrzymania ulgi: przesłanie skanów dok.: potw. tożsamość, potw. zapisu na kurs i skan podpisanego formularza ze zobowiązaniem do ukończenia kursu pod rygorem konieczności zwrotu ulgi.
Spełnienie tych war. powinno nastąpić przed rozp. roku szkolnego lub roku akademickiego (w zależności od tego czy to szkoła czy uczelnia).
Po zakończeniu sem. oczekiwane byłoby przesłanie przez ucznia lub przez studenta skanu świadectwa w celu potwierdzenia wywiązania się z umowy.
Gdy to nie nastąpi, w celu wyegzekwowania spłaty kar umownych, nie trzeba nawet wytaczać procesu sądowego - wystarczy odmowa dostępu do płatnych usług.
Okolicznością usprawiedliwiającą nie dotrzymania zobowiązania ukończenia kursu jest przesłanie skanu opinii lekarskiej lub innego dowodu "zadziałania siły wyższej" - te sprawy należy rozpatrywać indywidualnie i humanitarnie.
W każdym przypadku należy przy tym badać czy na porażkę, jaką było przerwanie nauki, miało wpływ opr. lub świadczone usługi przez dostawcę W.O.
Przesyłane skany dok. należy weryfikować (chociaż wyrywkowo).
Uczący się mają nast. ulgi:
        2.1. Zwolnienie z opłat za aktualizację opr.;
        2.2. Przysługuje im bezpłatnie jeden pakiet w wer. pełnej zgodny z ich kier. nauki - chodzi o to by wspierać uczących się w ich wybranej specjalizacji;
        2.3. Przysługuje im bezpłatnie jeden pakiet w wer. pełnej z dowolnej innej dziedziny - chodzi o to by wspierać rozwój innych zainteresowań;
        2.4. Uczący może zmienić wybrane pakiety w wer. pełnej w ciągu 1. mieś. obowiązywania ulgi.
    3. Uż. biznesowi: nie mają żadnych ulg;
    4. Szkoły to jednostki realizujące naukę w trybie min. semestralnym. Ulga należy się szkole pod nast. warunkiem:
Wprowadzenia przedmiotu na wszystkich nauczanych kier na temat Ideologii W.O., podst. koncepcji bezpieczeństwa i prywatności w trakcie używania sys. komp. w globalnej sieci komp. oraz podst. koncepcji programistycznych.
Przedmiot ten powinien być realizowany w wymiarze min. jedno semestralnego kursu w trybie dziennym i wieczorowym: min. 2 godz. na tydzień lub w trybie zaocznym: min. 2 godz. co 2 tygodnie;
Program nauczania na tym przedmiocie powinien zostać wstępnie zaproponowany przez dostawcę W.O., a następnie przetworzony w danej szkole tak by dostosować go do lokalnych warunków i poziomu kształcenia, finalnie ten program powinien zostać zatwierdzony przez dostawcę W.O. Spełnienie tych warunków powinno nastąpić przed rozpoczęciem roku szkolnego lub roku akademickiego (w zależności od tego czy to szkoła czy uczelnia).
Szkołom, które spełnią pow. wymagania, należy się nast. ulga:
        4.1. Zwolnienie z opłat za aktualizację opr.
    5. Budżetówka z wyjątkiem szkół: nie ma żadnych ulg.


[WSPARCIE W FORMIE WOLONTARIATU]
Z uwagi na to, że jestem obecnie bezrobotny mogę zaoferować swoją pomoc we wdrażaniu tego nowego modelu biznesowego.
O sobie powiem, że mam 25 lat doświadczenia w programowaniu. Ostatnie 5 lat programowałem sys. Linux i Android.
Moja oferta nie jest bezterminowa, bo ciągle szukam pracy.

Miłego dnia!
Jacek Marcin Jaworski